Uitstellen van je gezondheid: Waarom we het doen (en hoe je het stopt)
Je weet dat je gezonder moet leven. Dat je meer moet bewegen, minder moet snacken en eindelijk die stress onder controle moet krijgen. Maar toch stel je het uit. “Volgende week begin ik écht.” Herkenbaar? Je bent niet alleen. Uitstelgedrag is een probleem die veel mensen hebben, ook ik heb daar zo nu en dan last van 😉 en als het om gezondheid gaat, kan het je letterlijk de kop kosten.
Maar waarom doen we het? Waarom laten we iets dat zó belangrijk is, telkens weer liggen? Wat ik persoonlijk interessant vind is de psychologie achter uitstelgedrag én hoe je het doorbreekt.
Je hersenen saboteren je
Uitstelgedrag heeft niks te maken met luiheid. Het is onze biologie, onze natuur. Je brein is gebouwd om korte-termijnbeloningen na te jagen en pijn te vermijden. Gezond leven? Dat voelt als pijn. Vroeg opstaan om te sporten, nee zeggen tegen je favoriete snack, of je telefoon wegleggen om eindelijk te slapen. Dat alles voelt als een opoffering in het hier en nu.
Onderzoek uit de Journal of Neuroscience laat zien dat ons brein beloningen sterker waardeert die direct beschikbaar zijn, dat heet tijdsinconsistentie. Dit is waarom Netflix kijken leuker is dan een uur in de sportschool zweten. Het ene voelt goed nu, het andere pas later.
Hoe los je dit op? Gouden tips!
Maak gezondheid aantrekkelijk op de korte termijn. Geef jezelf direct na die workout een beloning: een lekkere smoothie, een douchemoment met je favoriete muziek, of gewoon de mentale high-five dat je het hebt gedaan. Je bouwt op deze manier een positieve associatie op.
Je mist een écht goede reden
Veel mensen beginnen pas aan hun gezondheid te werken als de gezondheidsproblemen hen recht in het gezicht slaat.
- Een burn-out.
- Die hoge bloeddruk bij de laatste check-up.
- Niet meer kunnen meedoen met je kinderen.
Volgens psycholoog Roy Baumeister, expert in wilskracht, worden we gedreven door emoties en persoonlijke verbinding. Als jij je gezondheid koppelt aan iets wat écht belangrijk voor je is, zoals er zijn voor je gezin of met energie je werk doen, maak je de stap een stuk makkelijker.
Hoe los je dit op?
Vraag jezelf: Wat kost dit uitstel mij nu? Maak het concreet.
“Als ik zo doorga, ben ik over drie jaar 20 kilo zwaarder” of “Als ik niet stop met uitstellen, ben ik de vader/moeder die altijd moe op de bank ligt.” Laat de realiteit je wakker schudden.
Je wilt alles perfect doen
Uitstelgedrag komt vaak voort uit perfectionisme. Je denkt dat je meteen 5 dagen per week naar de sportschool moet of je complete voedingspatroon moet omgooien. Dat is veel te veel en te grote stappen, en dus begin je niet.
Onderzoek van Stanford University toont aan dat kleine, haalbare doelen – zogeheten tiny habits, de sleutel zijn tot duurzame verandering. 1 gezonde gewoonte kan als een domino-effect hebben tot meer positieve gedragingen of handelingen.
Hoe los je dit op?
Stop met perfectionisme. Begin klein. Doe één push-up per dag. Loop tien minuten. Kies één maaltijd per dag die je gezonder maakt. Kleine stappen bouwen momentum en maken het moeilijker om terug te vallen.
Je denkt dat je tijd hebt
“Volgende week begin ik.” Misschien wel de grootste leugen die we onszelf vertellen. We geloven dat we morgen, volgende maand of volgend jaar meer motivatie of tijd zullen hebben. Dat moment komt niet vanzelf.
Volgens de Temporal Motivation Theory, ontwikkeld door professor Piers Steel, stellen mensen uit omdat ze de gevolgen van hun acties in de toekomst onderschatten. Je voelt de pijn van die extra kilo’s of die stijgende bloeddruk nu nog niet. Maar als je niet oppast, word je op een dag wakker en realiseer je je dat het te laat is. Oorzaak – gevolg kunnen denken zeg ik altijd.
Hoe los je dit op?
Behandel je gezondheid alsof het een rekening is die morgen moet worden betaald. Wacht niet tot je lichaam de deurwaarder stuurt. Begin vandaag, al is het maar met 10 minuten beweging of een glas water meer. Elke kleine actie is een stap in de goede richting.
Je gelooft in de mythe van motivatie
Veel mensen denken dat ze moeten wachten op motivatie om te beginnen. Maar motivatie is een tijdelijk gevoel dat komt en gaat. Als je wacht tot je zin hebt om gezond te leven, sta je niet 1 – o maar heb je verloren.
Volgens onderzoek gepubliceerd in de Journal of Personality and Social Psychology ontstaat motivatie vaak ná actie. De eerste stap zetten, hoe klein ook, triggert een kettingreactie. Het is de actie die de motivatie creëert, niet andersom.
Hoe los je dit op?
Laat motivatie los en focus op nieuwe kleine gewoontes. Maak gezondheid een niet-onderhandelbaar deel van je dag, net zoals tandenpoetsen of naar je werk gaan. Zet die eerste stap, ook als je geen zin hebt. Het gevoel volgt vanzelf.
De harde waarheid
Het uitstellen van je gezondheid is niets anders dan een langzaam zelf-sabotageprogramma. Elke dag dat je wacht, verzwak je jezelf, fysiek, mentaal en emotioneel. Het is alsof je een lening aangaat die je lichaam op een dag met rente moet terugbetalen.
Maar hier is het goede nieuws: je hoeft niet alles perfect te doen. Begin klein. Begin nu. De kracht zit in het momentum. Elk glas water, elke wandeling, elke gezonde keuze brengt je dichter bij een vitaal leven.
Want uiteindelijk is er maar één ding dat erger is dan de pijn van uitstel. En dat is de pijn van spijt. Kies vandaag voor jezelf.
Bronnen:
Journal of Neuroscience: Tijdsinconsistentie en beloningsvoorkeur
Roy Baumeister, Willpower: Rediscovering the Greatest Human Strength
Stanford University, Tiny Habits research by BJ Fogg
Journal of Personality and Social Psychology: Motivatie en actie
Klaar om de stap te zetten?
Stop met lezen. Sta op. En doe één ding, hoe klein ook, voor je gezondheid. Je toekomst begint nu.
